Αποκλειστική συνέντευξη στη συγγραφέα ΧΑΡΑ ΑΝΔΡΕΪΔΟΥ

Όσοι με γνωρίζουν ξέρουν πως πιστεύω στο πεπρωμένο. Κάπως έτσι θεωρώ πως έγινε τώρα. Η γνωριμία μου με τη συγγραφέα Χαρά Ανδρεϊδου  προέκυψε, όταν τυχαία αγόρασα το τελευταίο βιβλίο της "Τα άδεια κουτιά" και κυριολεκτικά το "ρούφηξα" σε μια μόνο μέρα.  Ο τρόπος γραφής της, το λεξιλόγιο της, η πλοκή της ιστορίας, το βάθος των συναισθημάτων, το ύφος και η ίδια η ιστορία με έκανε να διεισδύσω λίγο πιο βαθιά και να προσπαθήσω και εγώ, όπως η ηρωίδα του βιβλίου, η Δάφνη, να καταλάβω ποια είναι η Χαρά. 

Χωρίς να χάσω χρόνο, επικοινώνησα άμεσα μαζί της, την εξέφρασα τον ειλικρινή θαυμασμό μου ως προς το ταλέντο της και της ζήτησα με τόλμη ομολογώ, να της κάνω τη συνέντευξη αυτή που θα διαβάσετε! Η απάντηση της γλυκιά και άμεση, με έκανε να πιστοποιήσω αυτά που ήδη είχα αναλύσει και είχα συμπεράνει για εκείνη: πως είναι ένας άνθρωπος χαρούμενος και ευχάριστος, γεμάτος ψυχικά χρώματα, ανοιχτός, ειλικρινής και καθηλωτική συνομιλήτρια!

1.  Συγγραφέας γεννιέσαι ή γίνεσαι;

Και τα δύο, όπως ισχύει παντού. Πρέπει  στον συγγραφέα να ενυπάρχει η κλίση, η αγάπη για τον λόγο και όσα αυτός μπορεί να αποδώσει, και στη συνέχεια να ωριμάσει σαν άνθρωπος μέσα από σκέψεις και εμπειρίες και συναισθήματα και να δουλέψει με επιμονή και υπομονή για να πετύχει το αποτέλεσμα, ένα λογοτεχνικό κείμενο.

2. Τι ήταν πού σε ώθησε στο να γράφεις βιβλία;

Η μεγάλη μου αγάπη για τις λέξεις, η εμμονή μου να παρατηρώ σχολαστικά ό,τι συμβαίνει γύρω μου και οι ατέλειωτες ερωτήσεις  που προκύπτουν από αυτή τη διαδικασία και το ότι θέλω να μοιράζομαι με άλλους αυτόν τον χαλασμό που γίνεται μέσα μου. Το βάρος που είναι μοιρασμένο ζυγίζει λιγότερο.

3. Αλήθεια από πού αντλείς την έμπνευση σου για τις ιστορίες σου; Η ιστορία ξετυλίγεται από μόνη της ή την καθοδηγείς εσύ;

Υπάρχει πάντοτε ένας πυρήνας, ο οποίος συνήθως είναι κάποια ερωτήματα που με βασανίζουν χρόνια και στα οποία είναι πολύ δύσκολο να δώσω μια οριστική απάντηση. Με βάση αυτά τα ερωτήματα πλάθω τους χαρακτήρες των ηρώων μου, οι οποίοι είναι ολοκληρωμένοι από την αρχή, και πλέκω μια ιστορία στην οποία οι ήρωες θα μπορούν να ζυμώνονται με τα ερωτήματα που θέτω και να δίνει ο καθένας τη δική του απάντηση. Από εκεί κι έπειτα η ιστορία ξετυλίγεται ακολουθώντας με συνέπεια το ψυχολογικό προφίλ των ηρώων και το ζύμωμα ανάμεσά τους. Με δυο λόγια είναι και τα δύο, και κατευθυνόμενη σε ένα βαθμό και αυτόνομη σε ένα βαθμό.

4. Δεν είναι κουραστικό να μπαίνεις στη ζωή των ηρωίδων σου και να μιλάς για αυτές;

Καθόλου. Οι ηρωίδες και οι ήρωές μου είναι οι πιο δικοί μου άνθρωποι όταν γράφω γι’ αυτούς, αλλά και μετά, μετά το πέρας της συγγραφής. Περπατώ δίπλα τους και παρατηρώ τις ζωές τους, χαίρομαι με τις χαρές τους, απελπίζομαι με τις ήττες τους, θυμώνω, γελάω, συγχωρώ… ό,τι κάνεις δηλαδή και μ’ έναν πραγματικό φίλο. Εξ άλλου είναι πλασμένοι από μένα για να δώσουν απαντήσεις σε δικά μου ερωτήματα.

5. Έχεις πει για σένα: Πως δε ζωγραφίζω, δε χορεύω, δεν ξέρω να παίζω μουσική, ο δικός μου τρόπος για να εκφράζομαι είναι με τις λέξεις... Ο καθένας μας θεωρείς πώς έχει ένα ταλέντο;

Ο καθένας μας έχει μία ή περισσότερες κλίσεις,  πράγματα που τον θέλγουν, πράγματα που τα κατακτά εύκολα, πιο εύκολα από τους υπόλοιπους, που θέλει να τα εξασκεί και να τα μοιράζεται με τους άλλους. Από το να πλέκεις όμορφες μπλούζες ως το να κατανοείς εύκολα μια πολύπλοκη μαθηματική θεωρία. Από το να ξέρεις να φροντίζεις τα φυτά μέχρι το να ζωγραφίζεις έναν πίνακα. Είναι τυχεροί όσοι συνειδητοποιούν τις κλίσεις τους και τις εξασκούν, με όποιον τρόπο.

6. Πώς νιώθεις σε μια κριτική είτε αυτή είναι καλή, είτε κακή;

Αυτό που έχει σημασία είναι να είναι εμπεριστατωμένη κριτική. Μπορώ να δεχτώ το «μου άρεσε» ή «δεν μου άρεσε» σαν μια πρώτη προσέγγιση, εξ άλλου αυτή είναι η πρώτη προσέγγιση της τέχνης, διαισθητική. Από εκεί κι έπειτα όμως όταν κάποιος ασκεί κριτική θα πρέπει να μπορεί και να τεκμηριώσει τις απόψεις του με αντικειμενικά επιχειρήματα. Αν το κάνει, τον ακούω. Αν όχι, δεν με αφορά. Οφείλω ωστόσο να ομολογήσω πως σπάνια έχω δεχθεί αρνητική κριτική για το συγγραφικό μου έργο.

7. Ποιο πιστεύεις πώς είναι το μυστικό για ένα πετυχημένο βιβλίο;

Να έχεις κάτι να πεις και να έχεις και τον τρόπο να το πεις.

8. Τι συμβουλή θα έδινες σε έναν επίδοξο νέο συγγραφέα;

Να ξέρει γιατί γράφει, να περιμένει μέχρι να είναι έτοιμος να γράψει και να προετοιμαστεί για πολύ όμορφες και για πολύ άσχημες στιγμές.

9. Υπάρχει μυστικό για την επιτυχία;

Η επιτυχία αναφέρεται σε πολλά επίπεδα. Πετυχημένο είναι ένα βιβλίο για τον συγγραφέα όταν τον ικανοποιεί αυτό που έγραψε, βαθιά μέσα του, στις μυστικές συζητήσεις με τον εαυτό του. Για τον αναγνώστη, αν θεωρεί ότι τον άγγιξε και του πρόσφερε κάτι θετικό, κι αυτό σε πολλά επίπεδα αναλόγως τον αναγνώστη. Για τον εκδότη είναι πετυχημένο αν πουλήσει πολλά αντίτυπα και του αποφέρει κέρδος. Είναι πολλές οι παράμετροι και συνήθως μπλέκονται και μεταξύ τους.

10. Θέλω να μου πεις την ιστορία για το πρώτο σου βιβλίο…από την συγγραφή του έως και την έκδοση του…

Το πρώτο μου βιβλίο, με τίτλο «Η αγάπη είναι πόλεμος», γράφτηκε το καλοκαίρι του 2010, χωρίς καλά-καλά να το καταλάβω. Ξεκίνησα ένα πρωινό να περιγράφω έναν ανταριασμένο ουρανό που έβλεπα έξω από το παράθυρό μου, πολύ γρήγορα πέρασα στην περιγραφή των συναισθημάτων που μου γεννούσε αυτή η εικόνα, έπειτα στην περιγραφή δικών μου στιγμών που μου είχαν γεννήσει ανάλογα συναισθήματα. Η διαδικασία αυτή μέσα σε πολύ λίγες μόνο μέρες είχε γίνει εθισμός και, αρνούμενη να την εγκαταλείψω, αποφάσισα να επινοήσω μια ιστορία για μια σχέση ανάμεσα σ’ έναν άνδρα και μια γυναίκα, και μ’ αυτήν να «ντύσω» όσα είχα γράψει μέχρι τότε και να συνεχίσω. Όταν τελείωσα το γράψιμο και ξαναδιάβασα ολόκληρο το κείμενο, συνειδητοποίησα ότι δεν μου έφτανε αυτό, δεν μου έφτανε που μπόρεσα να εκφραστώ, ήθελα και να το μοιραστώ με άλλους, και μάλιστα επιτακτικά. Έστειλα το αντίτυπο σε τρεις εκδοτικούς, πήρα αμέσως θετική απάντηση από τους δύο, επέλεξα τον ένα, τις Εκδόσεις Ψυχογιός, υπέγραψα συμβόλαιο μαζί τους και σε έξι μήνες κρατούσα το βιβλίο μου στα χέρια μου. Μαγική διαδικασία, και η συγγραφή και η έκδοση και το μοίρασμα με τους αναγνώστες, και είμαι ευγνώμων που την έχω στη ζωή μου.

11. Θα σταθώ στο τελευταίο σου βιβλίο «Τα άδεια κουτιά»! Τα κουτιά, από όσο γνωρίζω είναι ένας όρος που οι ψυχολόγοι χρησιμοποιούν! Ο καθένας μας είναι γεμάτος από κουτιά… εσένα ποια είναι τα δικά σου κουτιά; Έχεις κάποια που προσπαθείς να γεμίσεις;

Όπως γράφω και στο τέλος της εισαγωγής του βιβλίου: «Ποιος δεν έχει στη ζωή του άδεια κουτιά;»

12. Μίλησε μας για το βιβλίο σου αυτό!

Το βιβλίο στηρίζεται σε δύο άξονες. Ο πρώτος είναι οι ανάγκες μας, τα άδεια κουτιά της ζωής μας που προσπαθούμε με κάθε τρόπο να τα γεμίσουμε, όλα μαζί, και τα οποία δυστυχώς – ή ευτυχώς – είναι εφαπτόμενα αλλά όχι συγκοινωνούντα. Και η ξέχειλη χαρά του ενός δεν μπορεί να περάσει και να γεμίσει και το κενό κουτί πλάι του, το οποίο – δυστυχώς, σίγουρα αυτή τη φορά – βαραίνει πάντοτε περισσότερο από το γεμάτο. Ο δεύτερος άξονας είναι οι ερμηνείες με τις οποίες πορευόμαστε στη ζωή μας, ερμηνείες όλων όσων βλέπουμε να συμβαίνουν στον κόσμο γύρω μας. Ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τις καταστάσεις της ζωής μας συνήθως δεν είναι η αντικειμενική αλήθεια, αλλά ο υποκειμενικός δικός μας τρόπος να τις ερμηνεύουμε, όπως μπορούμε και όσο αντέχουμε. Και η αγωνία για την ορθότητα των ερμηνειών μας  είναι μια από τις Ερινύες μας, ίσως και η πιο σαδίστρια.

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο η ηρωίδα μου, η Δάφνη, προσπαθεί να γεμίσει τα άδεια κουτιά της ζωής της δημιουργώντας σχέσεις με τρεις διαφορετικούς άνδρες, που ο καθένας καλύπτει και μια διαφορετική ανάγκη της. Το ζύμωμά της με τους συντρόφους της και με τον εαυτό της τη βοηθά να ωριμάσει και να προσπαθήσει να πάρει τη ζωή της στα χέρια της μέσα από ένα επίπονο ταξίδι αυτογνωσίας. Ώσπου…

13. Πόσα κοινά έχεις με την τελευταία σου ηρωίδα τη Δάφνη;

Πολλά, όπως και με τις υπόλοιπες ηρωίδες μου και τους ήρωές μου, σε όλα μου τα βιβλία. Οι ήρωές μου είναι κάποιοι από τους πολλούς εαυτούς μου που ζουν μέσα μου, όπως και μέσα σε όλους τους ανθρώπους. Τα κοινά αυτά σημεία αφορούν βέβαια σκέψεις και συναισθήματα και προβληματισμούς, όχι πραγματικά γεγονότα. Οι ιστορίες των βιβλίων είναι πάντοτε μυθοπλασία, για να μπορώ να τις πλάθω και να τις οδηγώ όπως θέλω εγώ.

14. Αν ήσουν εσύ η ηρωίδα σε ποιο βιβλίο θα ήθελες να ζούσες;

Αν ήμουν ηρωίδα ενός δικού μου βιβλίου; Είναι πολύ δύσκολο να απαντήσω σ’ αυτήν την ερώτηση και δεν την έχω σκεφτεί και ποτέ. Μερικές φορές όμως θα ήθελα να είμαι η ηρωίδα ενός βιβλίου όπου ο κόσμος είναι φωτεινός, οι άνθρωποι είναι καλοί, η τύχη είναι με το μέρος μου και όλα καταλήγουν σε ένα αίσιο τέλος… η ηρωίδα ενός παραμυθιού δηλαδή…

15. Ποιο είναι το μότο σου;

Πολλά, όχι μόνο ένα. Θα μοιραστώ κάποια πολύ σημαντικά μαζί σας. Γνώθι σαυτόν / πέτρα που κυλάει δεν χορταριάζει /θα περάσει κι αυτό… Κι άλλα πολλά, πώς να φθάσει ένα μόνο μότο για μια ολόκληρη ζωή;

16. Βιβλία διαβάζεις; Αν ναι ποια και με τι κριτήριο τα επιλέγεις;

Αγαπώ μια φράση, δεν θυμάμαι ποιος την έχει πει: «Καλό βιβλίο είναι αυτό που το ανοίγεις με λαχτάρα και το κλείνεις με κέρδος». Σοφή κουβέντα…

17. Ένας συγγραφέας είναι καλλιτέχνης των λέξεων…θεωρείς πώς σε αντιπροσωπεύει αυτό;

Φυσικά. Η λογοτεχνία είναι η τέχνη του λόγου και ένας λογοτέχνης πρέπει να κατέχει και να χειρίζεται πολύ καλά τον λόγο, την γλώσσα, τις λέξεις, που είναι τα εκφραστικά του μέσα, με τον ίδιο τρόπο που είναι τα χρώματα για έναν ζωγράφο, η φωνή και η έκφραση για έναν ηθοποιό, το κορμί για έναν χορευτή. Μέσα από τη λογοτεχνία ο καλλιτέχνης εκφράζεται και μοιράζεται τη δική του άποψη για τον κόσμο, όπως σε κάθε μορφή τέχνης.

18. Ποια είναι η Χαρά στα αλήθεια;

Όποιος με γνωρίζει, με όποιον τρόπο, ας δώσει ο καθένας τη δική του απάντηση. Θα τις δεχθώ όλες…

19. Ποιο είναι το ανεκπλήρωτο σου όνειρο;

Ο γύρος του κόσμου, όχι σε ογδόντα μέρες αλλά σε ογδόντα χρόνια. Θα ήθελα πολύ να μπορέσω όχι μόνο να γυρίσω αλλά και να γνωρίσω τον κόσμο.

20. Χάρισε μας μια παράγραφο δικιά σου…

Θα σας χαρίσω την περιγραφή της Δάφνης για τον νέο, ερωτευμένο κόσμο μέσα στον οποίο μπήκε όταν γνώρισε τον Τραϊανό, όταν ένιωθε ότι δεν ανήκει πια στον εαυτό της.

«Δεν ανήκεις πια στον εαυτό σου. Η σκέψη σου, η επιθυμία σου, η ανάγκη σου, δεν ανήκουν πια σε σένα. Ο χώρος σου, ο χρόνος σου, τα δεδομένα σου, δεν ανήκουν πια σε σένα. Η ουσία σου, αυτό το κάτι βαθύτερο μέσα σου, δεν ανήκει πια σε σένα. Ανήκει σε κάτι άλλο. Όχι σε κάποιον άλλο∙ σε κάτι άλλο. Ανήκει σε έναν καινούργιο χώρο και  έναν καινούργιο χρόνο που δημιουργήθηκε μέσα σου∙ σε έναν καινούργιο κόσμο. Ένας καινούργιος κόσμος που θρονιάστηκε με την ευκολία του αυτονόητου μέσα σου. Εσύ τον κάλεσες; Ήρθε από μόνος του; Ποιος μπορεί να πει; Και τον κάλεσες και ήρθε από μόνος του. Τον κάλεσε η ανάγκη σου, η επιθυμία σου, η απουσία μέσα σου, η παρουσία μέσα σου; Ποιος μπορεί να πει; Όλα μαζί τον κάλεσαν, όλα μαζί τον δέχθηκαν, τον υποδέχθηκαν, τον καλωσόρισαν, αυτό τον καινούριο κόσμο μέσα στον κόσμο σου. Όλα του έκαναν χώρο, μάζεψαν τις πραμάτειες τους, συμμάζεψαν τα υπάρχοντά τους, τα στοίβαξαν λίγο πιο πέρα, τα στρίμωξαν, τα έσπρωξαν και του έκαναν χώρο. Εκεί, μέσα στο κέντρο. Στον πυρήνα, στη ζέστη, στη φωτιά. Εκεί, όπου όλα ζυμώνονται από την αρχή, πλάθονται, αλλάζουν σχήμα και χρώμα και μορφή, αλλάζουν μυρωδιά και ταυτότητα, εκεί που όλα άγονται και φέρονται από σένα στην πιο καθαρή μορφή σου, στην πιο κρυστάλλινη, διαυγή διάστασή σου. Εκεί ήρθε και θρονιάστηκε ο καινούργιος κόσμος σου, ο μαλακός, ο στρογγυλός, ο ήπιος και ήμερος, ο γεμάτος καμπύλες και  ημικυκλικές κόγχες, ο στρωμένος με βελούδα και μετάξια και σεντέφια, ο απαλός στην υφή, ο ντελικάτος στην αίσθηση, με τη μεθυστική μυρωδιά της κανέλας και όλες τις αποχρώσεις του πορφυρού χρώματος.  Πήρε τη θέση του, άπλωσε τους χιτώνες του και τα πέπλα του όσο πήγαινε, όσο τον άφησες, διέχυσε τα αρώματά του, τις μυρωδιές του, διασκόρπισε τους ήχους του. Και τώρα είναι εκεί, μπροστά σου, γύρω σου, μέσα σου, κάθε στιγμή, κάθε αιώνιο δευτερόλεπτο, σε προκαλεί, σε προσκαλεί, ρίχνει τα σχοινιά του, τις βελούδινες κορδέλες του και σε τραβάει κατά πάνω του∙ σαν να σε χαϊδεύει, σαν να σ’ αγκαλιάζει, σαν να σε θωπεύει με χίλια δάχτυλα, να σου ψιθυρίζει με χίλιες φωνές και να σε γεμίζει με χίλια αρώματα. Εκμαυλίζει τον νου σου, παραλύει τις αντιστάσεις σου, σιγάζει, μερεύει, μαλακώνει ό,τι είναι τραχύ και δύσκολο μέσα σου. Σε τραβάει∙ κι εσύ γλιστράς, χωρίς κόπο, χωρίς προσπάθεια. Γλιστράς, δεν περπατάς, δεν κάνεις βήματα, δεν βάζεις το ένα πόδι μπροστά από το άλλο. Δεν χρειάζεται να βάλεις το ένα πόδι μπροστά από το άλλο, δεν χρειάζεται να κάνεις τίποτα. Μόνο να αφεθείς. Η τέλεια αποπλάνηση, του εαυτού σου από τον εαυτό σου, του κόσμου σου από τον κόσμο σου. Ο ιδανικός εκμαυλισμός. Και γλιστράς∙ και αφήνεσαι∙ και εκμαυλίζεσαι∙ δεν ανήκεις πια στον εαυτό σου. Ανήκεις σ’ αυτόν τον καινούριο κόσμο που γεννήθηκε μέσα σου…»